Sažetak ▼

U ovom radu zastupa se stav da u ukrajinskoj krizi EU ne samo da se nije pokazala kao dorasla ozbiljnosti situacije (uostalom, kao i u ranijim krizama na evropskom tlu), već se, po prvi put u svojoj istoriji, našla u ulozi izazivača ozbiljnog međunarodnog konflikta. Sučena sa pogubnim posledicima svoje agresivne i ishitrene „evropeizacije“ „novog“ istoka Evrope (isticanje prava na normativnu hegemoniju vođenu dominantno geopolitičkim motivima), jednom kada se sukob rasplamsao, preteći da izazove nesagledive posledice po stabilnost posthladnoratovskog bezbednosnog poretka, nije joj mnogo preostalo nego da se prikloni politici Sjedinjenih Američkih Država. Ona je tako propustila još jednu priliku da u polju spoljne politike formuliše nekakav specifično evropski pristup koji bi zaista vodio računa o vrednostima koje su utkane u njen Osnivački akt (mirovni u ujediniteljski projekat). U radu se zaključuje da ukoliko želi da povrati urušeni međunarodni kredibilitet, EU mora da učini kvalitativni zaokret od sadašnje, u najvećoj meri geopolitičkim interesima determinisane politike, ka političkim vrednostima koje mnogi smatraju (ili su barem ranije smatrali) specifičnim za EU. Delom se radi o vrednostima koje se vezuju za njenu meku moć, a delom onim koji su tekovina samog političkog sistema EU, poput jedinstvenog tržišta bez barijera.

Sažetak ▼

Predsednik Evropske komisije Žan Klod Junker (Jean-Claude Juncker) izjavio je da postoji potreba da se osnuje evropska vojska koja bi bila sposobna da odgovori pretnjama miru u jednoj od država članica ili u susednim državama Unije. Ova vojska je neophodna ne bi li se pokazala ozbiljnost u odbrani evropskih interesa u odnosima, primera radi sa Rusijom. Evropska unija je u proteklom periodu razvila međudržavnu saradnju i u oblasti odbrane. Međutim, pitanje osnivanja evropske armije zadire u suštinska opredeljenja u razvoju evropske integracije. Evropske vojne snage traže jedinstvenu komandu i demokratsku političku vlast koja bi njima upravljala. U ovom kontekstu ponovo se rađa dilema da li Evropska unija treba da bude tehnokratska tvorevina koja se bavi održavanjem širokog evropskog tržišta i politikom zaštite interesa finansijskih lobija koja je u proteklom periodu vodila ka osiromašenju njenih naroda, ili je perspektiva u stvaranju evropske fedralne države sa demokratski izabranom vlašću koja bi imala legitimnost da vodi jedinstvenu ekonomsku, spoljnu i odbrambenu politiku?

Sažetak ▼

Diplomaciju u 21. stoljeću obilježuje vrsta promjena, tako u sadržaju kao i u načinu provedbe. Jedne od značajki koje treba spomenuti su sudjelovanje novih (nedržavnih) aktera, širenje diplomatskog dnevnog reda, nove diplomatske tehnike i s tim u vezi i nastanak novih oblika diplomacije kao što je zvjezdana diplomacija. Te promjene su povezane s određenim promjenama u međunarodnoj zajednici nakon završetka Hladnog rata i promjenama u teorijama međunarodnih odnosa i diplomatskih studija koje pokazuju, da države više nisu jedino mjesto za obavljanje političke vlasti i nisu više jedini akteri koji rade u diplomaciji. U procese diplomacije se, također, uključuju različiti akteri – od vlade do međunarodnih organizacija, nevladinih organizacija i pojedinaca.

Sažetak ▼

Pojam energetske bezbednosti dospeva na vrh političko-bezbednosne agende EU od 2005. godine, a početkom prvih ozbiljnijih prekida u snabdevanju prirodnim gasom. U tom smislu najveća bojazan zvaničnika EU vezana je za mogućnost (zlo)upotrebe energenata kao političkog oružja u uslovima energetske zavisnosti od Rusije. Tema rada vezana je za sekuritizaciju prirodnog gasa koji Rusija izvozi u zemlje članice EU. U radu su analizirani dokumenti i zvanična saopštenja najviših EU zvaničnika u kojima je zavisnost od ruskog gasa označavana kao esencijalna bezbednosna pretnja po energetsku bezbednost EU. U radu je takođe predstavljena dinamika procesa sekuritizacije, glavni akteri, skicirani su mogući razlozi, a predstavljene su i posledice koje su podstakle ili ubrzale preduzimanje specijalnih mera.

Sažetak ▼

Do obnavljanja stranačkog pluralizma u Rumuniji došlo je 1989. godine. Pored stranaka većinskog naroda, u tom periodu se osnivaju i stranke nacionalnih manjina. Kao najmnogobrojnija manjina u Rumuniji, mađarska zajednica je nastojala da zaštitu svojih prava i ostvarenje interesa obezbedi kroz formiranje Demokratskog saveza Mađara u Rumuniji (UDMR), kao krovne organizacije koja je ujedinila više političkih pozicija i tako stekla monopol na glasove mađarske manjine. U ovom radu istražuje se samo prva faza političkog organizovanja i delovanja mađarske manjine u Rumuniji, odnosno period od 1989. do 1996. godine. U tom periodu UDMR je delovao kao opoziciona politička stranka, da bi posle izbora 1996. godine ušao u koalicionu vladu.

Sažetak ▼

Prilikom donošenja odluke o investiranju, značajnu ulogu ima ekonomski instrument kreditnog rangiranja. Danas, u globalnom investiranju, agencije za kreditno rangiranje igraju značajnu ulogu. Uloga koju su odigrale ove agencije u proteklom stoljeću je velika, ali njihova uloga u ekonomskoj krizi dovela je do velikih diskusija o njihovom poslovanju i podlijeganju različitim uticajima. Sve je to dovelo do polemika i razmišljanja o otvaranju tržišta, kako u Evropskoj uniji, tako i u ostatku svijeta. Prema tome, zbog uloge kreditnog rangiranja u globalnom investiranju, ne smije se zanemariti i prepustiti nekolicini da upravlja ovim procesom i na indirektan način upravlja svijetom. Dakle, rezultatima istraživanja predstavljenim u ovom članku ostvarivana je primarna misija istraživanja: afirmirati kreditni rejting kao ekonomski instrument i objektivnost agencija za kreditni rejting. U članku su elaborirane najvažnije odrednice kreditnog rejtinga i koncepta agencija za kreditni rejting. Posebna pažnja posvećena je različitim uticajima na agencije za kreditni rejting i njihovoj ulozi na svjetsku ekonomsku krizu. U članku je elaborirano više tematskih jedinica o kreditnom rejtingu i agencijama za kreditni rejting, te je predstavljen reprezentativan primjer uticaja rejting agencija na kreiranje ekonomske krize. Na kraju članka predložene su mjere kako Evropskom agencijom za kreditni rejting doći do kvalitetnijeg određivanja kreditnog rejtinga.

Sažetak ▼

Slobodno kretanje kapitala je jedna od osnovnih sloboda afirmisanih u ugovorima Evropske unije kojim se obezbeđuje kontinuitet poslovanja i kojim se osiguravaju strane investicije. Ova sloboda ne znači prostu liberalizaciju robnih i kapitalnih tokova, već podrazumeva mnogo šire slobode i prava, uključujući trgovinu kapitalnim uslugama, trgovinu hartijama od vrednosti, ali i slobodnu trgovinu nepokretnostima u različitim oblastima. U tom smislu, tokom pristupanja Evropskoj uniji, države koje su pretendovale na članstvo morale su eliminisati zakonske i administrativne barijere koje su postojale u njihovom internom zakonodavstvu u pogledu prometa nepokretnostima. Poseban naglasak u dokumentima o pristupanju Evropskoj uniji stavlja se na slobodnu trgovinu poljoprivrednim i šumskim zemljištem koje je u najvećem delu ostalo u vlasništvu država u periodu tranzicije. Specifikacija uslova navedenih u aktima o pristupanju ovoj organizaciji, omogućila je usklađivanje zakonodavstva Češke Republike, Estonije, Kipra, Letonije, Litvanije, Mađarske, Malte, Poljske, Slovenije, Slovačke, Rumunije, Bugarske i Hrvatske sa komunitarnim pravom, čime je na trajan način dat doprinos daljem razvoju međusobnih veza, a tako i bržoj integraciji u unutrašnje tržište Evropske unije.

Sažetak ▼

Procesi integracije zemalja Zapadnog Balkana u EU odvijaju se usporenije u drugoj dekadi XXI veka, pogotovo imajući u vidu način na koji je izvršeno poslednje proširenje. Istraživanja korelacije nacionalnog identiteta, kao i objašnjenja ovog pojma su brojna u srpskoj i svetskoj literaturi, ali u poslednjoj deceniji još jedna vrsta društvenog identiteta zaokuplja pažnju a to je osećaj pripadnosti i vezanosti za Evropu i Evropljane. Ovaj rad objašnjava odnose nacionalnog i evropskog identiteta, kao i njihovih korelacionih veza. Sa aspekta analize kvaliteta ljudskih resursa istraživanja su obavljena na odabranom uzorku.