Sažetak ▼

U ovom istraživanju koristimo SVAR (structural vector auto-regressive) model da ocenimo stepen u kojem globalne neizvesnosti utiču na odnos između finansijske integracije i ujednačavanja potrošnje u Egiptu i Nigeriji, koristeći kvartalne podatke od 2010. do 2020. godine. U studiji je postavljena hipoteza da će šokovi globalne neizvesnosti imati negativne efekte na ujednačavanje potrošnje u obe zemlje. Glavni rezultati istraživanja pokazuju da neizvesnosti ekonomskih politika imaju snažniji negativan efekat na ujednačavanje potrošnje u Egiptu od globalne nesigurnosti. S druge strane, šokovi globalnih ekonomskih uslova imaju snažniji negativan efekat na ujednačavanje potrošnje u Nigeriji nego druge vrste globalne nesigurnosti. Pored toga, finansijska integracija bila je odgovorna za više varijabilnosti u ujednačavanju potrošnje u Egiptu nego u Nigeriji, što može biti zbog činjenice da je Egipat finansijski više integrisan nego Nigerija. Stoga dajemo sledeće preporuke: Nigerija može diverzifikovati ekonomiju promovisanjem rasta u drugim sektorima kao što je proizvodnja, kako bi se smanjio uticaj spoljnih šokova na privredu i pružila veća stabilnost domaćinstvima. Donosioci politika u Egiptu mogu diverzifikovati tržišta izvoza i smanjiti zavisnost od američkog tržišta kako bi ublažili uticaj fluktuacija američke politike na egipatsku ekonomiju

Sažetak ▼

U fokusu istraživanja je tema prinudnog licenciranja, prava iz Sporazuma o trgovinskim aspektima prava intelektualne svojine, da zemlje koriste patentirane lekove bez saglasnosti nosioca patenta, kao vid olakšice (fleksibilnosti) za zemlje u razvoju. Istraživanje ima za cilj da proceni da li je primena prinudnog licenciranja ispunila svoje primarne ciljeve i svrhu. Istraživački problem je nedoslednost između primene prinudnog licenciranja u praksi i prvobitne namene. Ono se ogleda u masovnom korišćenju ovog prava od strane zemalja sa višim prihodima, i drugo, u simboličnom prisustvu zaraznih bolesti. Istraživanje je obavljeno korišćenjem generalizovanog linearnog modela. Rezultati su potvrdili da su stvarno stanje javnog zdravlja i nivo prihoda korisnika marginalizovani kao osnova za sprovođenje prinudnog licenciranja. Proizvoljna primena prinudnog licenciranja dovela je do toga da najsiromašnije zemlje, sa najkritičnijom zdravstvenom situacijom, ostaju ukraćene za korišćenje ovog mehanizma Svetske trgovinske organizacije.

Sažetak ▼

Ovo istraživanje ima za cilj da predstavi uporednu analizu diplomatije vakcina Sjedinjenih Američkih Država, Kine,Indije iRusije tokom pandemije COVID-19. Budući da svaka od analiziranih zemalja ima tehnologiju za istraživanje i proizvodnju vakcina, kao i logistički potencijal i infrastrukturu za njihovu globalnu distribuciju, bilo je prirodno za očekivati da će početi sa sopstvenom diplomatijom vakcina, posebno u zemljama i regionima koji se smatraju prioritetima za njihov nacionalni i spoljnopolitički interes. Međutim, svaka od zemalja imala je drugačiji pristup učešću u diplomatiji vakcina, u zavisnosti od svojih proizvodnih kapaciteta i ograničenja za globalnu distribuciju vakcina. Istovremeno, primećena je konkurencija između suparničkih sila. Može se zaključiti da, iako čak i tako ozbiljna globalna kriza kao što je pandemija COVID-19 nije uspela da dovede do bliže saradnje između velikih sila, takva kriza je diplomatiju vakcina učinila dodatnim elementom spoljne politike i verovatno će se u bliskoj budućnosti još više razvijati kao instrument meke moći.

Sažetak ▼

Glavni cilj ovog rada je da analizira glavne izazove kineskih investicija u oblasti obnovljive energije u zemljama srednje i istočne Evrope. Istraživanje je orijentisano na poteškoće u okviru formata Kina–zemlje centralne i istočne Evrope, jer su teorijska i empirijska istraživanja uglavnom orijentisana na projekte vezane za tradicionalne izvore energije. Analizirani period obuhvata period od 2014. do 2022. godine. Sa 26 aktivnih/završenih od 29 predloženih projekata u oblasti obnovljivih izvora energije, saradnja je do sada bila pozitivna, ali sa skromnim rezultatima. Investitori u ovoj oblasti bile su i državne i privatne kineske kompanije, a najveći broj projekata je realizovan kroz investicije, a ne zajmove. Glavni izazovi u saradnji između Kine i zemalja centralne i istočne Evrope bili su politička pitanja, javne politike i strategije nacionalnih vlada, korupcija, finansije i pravna pitanja.

Sažetak ▼

Razumevanju goruće teme međunarodnih odnosa kakav je Ruskoukrajinski rat, koji je započeo februara 2022, moguće je pristupiti na različite načine. Postojeći naučni fond o rusko-ukrajinskom sukobu koji je kulminirao ovim ratom omogućava da se napravi klasifikacija i kritički osvrt na pristupe njegovom razumevanju. Autor ovog rada to čini polazeći od četiri kriterijuma: „dodeljivanje krivice“ za sukob, naspram sistemskog pristupa; nivoi analize na kojima se traga za uzrocima sukoba; teorija/škola mišljenja o međunarodnim odnosima na osnovu koje se sukob analizira; istorijski naspram aistorijskom pristupu. Posebno obrazlažući i geopolitički pristup, a razlikujući Rusko-ukrajinski rat od šireg rusko-ukrajinskog sukoba, te dublje uzroke od neposrednih povoda za sukob, autor iz ocene prednosti i nedostataka različitih pristupa sugeriše onaj koji bi bio optimalan za razumevanje ovako značajne teme.

Sažetak ▼

U ovom radu autori istražuju razvoj i domete Evropske političke zajednice kao nove inicijative Evropske unije. Uspostavljanje Evropske političke zajednice sagledava se u izmenjenom geopolitičkom kontekstu nastalom kao posledica invazije na Ukrajinu. Evropska unija teži da demonstrira spremnost i sposobnost da odlučujuće utiče na prilike na čitavom kontinentu, posebno u okolnostima strateškog rivalstva sa Rusijom. Međutim, dugoročniji ciljevi, pa samim time i ishodi Evropske političke zajednice nisu do kraja jasni, budući da se radi o inicijativi koja postoji tek od Praškog samita (druga polovina 2022. godine). Autori se rukovode pre svega istorijskom analizom (hronološkim pregledom razvoja Inicijative) i elementima liberalnog međuvladinog pristupa. U radu se polemiše da, ukoliko se inicijativa posmatra kao format za povremeno okupljanje državnih rukovodstava svih evropskih zemalja (koje se protive agresiji na Ukrajinu), ona se može posmatrati kao uglavnom uspešna, što pokazuje i nekoliko održanih skupova u najširem formatu. Međutim, ukoliko se ona posmatra kao nukleus nove međunarodne organizacije ili institucionalizovane platforme za saradnju u Evropi, tu se uočavaju brojni izazovi, počevši od toga da brojna slična tela već postoje (Savet Evrope, Organizacija za evropsku bezbednost i saradnju itd.), do toga da brojni kandidati za članstvo u Evropskoj uniji imaju rezerve oko učešća u inicijativi koja, hipotetički, može da posluži i kao alternativa za punopravno članstvo. U tom smislu,razmatra se aspekt institucionalnog identiteta, tj. specifičnog polja delovanja, pa posledično i svrhe takve inicijative, imajući u vidu gorepomenute izazove.

Sažetak ▼

Predmet istraživanja ovog rada jeste analiza uticaja koji separatizam u departmanu Santa Kruz u Boliviji ima na destabilizaciju ove zemlje, pre svega kroz studiju dva slučajа – višemesečne pobune bogatih iravničarskih istočnih departmana predvođenih Santa Kruzom protiv centralne vlade 2008. godine i uloge koju su separatističke političke snage iz Santa Kruza imale u izvođenju državnog udara protiv Eva Moralesa 2019. godine. Cilj istraživanja jeste da dokažemo polaznu hipotezu prema kojoj je santakruzijski separatizam istorijska kategorija i da isti generiše ne samo političke i bezbednosne već i ekonomske i društvene tenzije između dva geografski i kulturološki različita dela Bolivije – zapadnog i istočnog. Rezultati istraživanja pokazali su da separatizam u departmanu Santa Kruz predstavlja jedan od ključnih faktora destabilizacije Bolivije, jer u istom postoje krajnje desno orijentisane političke partije i pokreti, ali i političari i uticajni bogataši koji su izrazito protiv levičarskog režima i koji žele da na tlu ovog departmana stvore nezavisnu državu. Zaključak istraživanja ide u pravcu ukazivanja na istorijski rivalitet istočnog i zapadnog dela Bolivije, ali i na potrebu da isti bude prevaziđen dijalogom i demistifikacijom supremacije santakruzijskog identiteta naspram urođeničkih identiteta. Tokom istraživanja koristili smo se istorijskom metodom, metodom studije slučaja i metodom komparativne analize.

Sažetak ▼

Rad analizira složeno mesto Palestine u modernoj međunarodnoj zajednici. Uvodne napomene stvaraju neophodan okvir unutar kojeg se u radu sprovodi analiza i sačinjene su od složenog istorijskog konteksta i osvrta na teorije priznanja u međunarodnom javnom pravu. Centralna analiza počiva na dve činjenice. Prva posmatra Palestinu u kontekstu multilateralne diplomatije – analizirajući njene odnose sa Ujedinjenim nacijama, Evropskom unijom, ali i UNESKOM. Druga je okrenuta složenoj sudskoj praksi na međunarodnom planu, pre svega kroz odnos sa Međunarodnim krivičnim sudom i implementacijom Rimskog statuta, kao i sa Međunarodnim sudom pravde, isključivo kroz predstojeći postupak donošenja savetodavnog mišljenja koje je zatražila Generalna skupština i koje će, neminovno, morati da posveti pažnju i pitanju međunarodnopravnog statusa Palestine.

Sažetak ▼

Voda i klimatske promene su nužno povezane jer klimatske promene usložnjavaju postojeće probleme pristupa čistoj vodi, poput građanskih sukoba kojima se otežava pristup izvorima vode, nedovoljno razvijena infrastruktura, prenaseljenost stanovništva i zagađenje otpadnim vodama. Oslanjajući se na osnovne činioce teorije sekuritizacije, rad nastoji da ispita mogućnosti procesa sekuritizacije u rešavanju problema koji velikim delom izazivaju klimatske promene. Za studiju slučaja uzete su ugrožene države Supsaharske Afrike, koje su analizirane kroz problem nedostatka pijaće vode. Nedostatak pijaće vode, čiji su uzročnici brojni, znači da su zahtevi za vodnim resursima i ljudska konzumacija u disproporciji. Dominantni problemi sa kojima se suočavaju afričke zemlje su suša, poplave i zagađenje vode, što je pokazano na primerima Južne Afrike, Tanzanije, Čada, Madagaskara, Kenije, Malavija i Gane. U radu se dolazi do zaključka da uprkos preduzetim merama i izvesnim pomacima, shodno datoj problematici, afričke države nemaju ispunjene sve uslove koje sekuritizacija sugeriše, a uz to nemaju ni sredstava kojima bi finansirale takve poduhvate. U doglednoj budućnosti, smeštanje problema u regionalni okvir i saradnja afričkih država u tom formatu, pokazuju veći potencijal u rešavanju ovog kompleksnog problema.